Οι προγραμματικές αρχές της "Κοινωνικής Συμφωνίας"

Η πολιτική ταυτότητα της «Κοινωνικής Συμφωνίας» και ο προγραμματικός λόγος της  πρέπει να απαντούν σε δύο κορυφαία ερωτήματα:

 

α) Μπορεί να υπάρξει μια ρεαλιστική πολιτική εξόδου της χώρας μας από την κρίση, πέρα από τα  διλήμματα  περί «μνημονιακών» και «αντιμνημονιακών» και τις θεωρίες των «μονόδρομων»;

 

β) Ποια είναι τα περιθώρια ρύθμισης και οργάνωσης των αγορών, ώστε να προάγεται το δημόσιο συμφέρον και η Δημοκρατία;

 

Η προοδευτική απάντηση στα δύο αυτά θεμελιώδη ερωτήματα-διλήμματα  περιλαμβάνει τις ακόλουθες προγραμματικές  προτεραιότητες:

 

Α.  Εθνικό Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης.

 

Επιτακτικός  στόχος της πολιτικής μας, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, αποτελεί η έξοδος της χώρας μας από την κρίση, με την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης, που αξιοποιεί τους ανενεργούς πόρους και το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, κατανέμει δίκαια τα βάρη και προστατεύει το κοινωνικό κράτος. 

 

Το Σχέδιο αυτό  υιοθετεί την αρχή – που έχει γίνει δεκτή διεθνώς και ειδικά στην περίπτωση του διακανονισμού του γερμανικού χρέους – ότι πρώτιστο καθήκον είναι η ευημερία του λαού και όχι των δανειστών. Η βιωσιμότητα του χρέους, η έξοδος από την κρίση και την υπερχρέωση, η σωτηρία της πατρίδας θα διασφαλισθεί μόνο μέσα από ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης και κοινωνικής προστασίας, που μπορούν να επιτευχθούν εντός της Ευρωζώνης σε καθεστώς νομισματικής σταθερότητας και Εθνικής ασφάλειας.

 

Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης, διαμορφώνεται συγκεκριμένη πολιτική εθνικών ισοδυνάμων, που θα  αντισταθμίσουν την υφεσιακή και ανορθολογική πολιτική του Μνημονίου προς μια κατεύθυνση περισσότερο αναπτυξιακή και κοινωνικά δίκαιη.

 

Η πολιτική των εθνικών ισοδυνάμων  περιλαμβάνει ενδεικτικά μέτρα όπως:

 

α) Κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών που με τον κυρωτικό Νόμο του Μνημονίου δόθηκαν στις τράπεζες, διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, του παραεμπορίου και λαθρεμπορίου, προκειμένου τα έσοδα που θα εξοικονομηθούν να δοθούν για τη στήριξη του εισοδήματος των περισσότερο αδύνατων κοινωνικών ομάδων και τη σταδιακή αποκατάσταση μισθών και συντάξεων.

 

β) Περιστολή της δημόσιας σπατάλης, ιδιαίτερα μέσω του αποτελεσματικού  ελέγχου των ιατροφαρμακευτικών δαπανών, των προμηθειών, και  των ενοικίων στέγασης δημοσίων υπηρεσιών, ώστε οι πόροι που θα εξοικονομηθούν να διοχετευθούν σε δημόσιες επενδύσεις και σε στοχευμένα προγράμματα κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης.

 

γ) Στήριξη της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με δράσεις για την καταπολέμηση των καρτέλ και των μεσαζόντων στην παραγωγή, τις μεταφορές και το εμπόριο, παράλληλα με τον έλεγχο των ενδοομιλικών συναλλαγών.

 

δ) Διασφάλιση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, με ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας στο τραπεζικό σύστημα και την αποτελεσματική συγκρότηση και λειτουργία ενός τραπεζικού πυλώνα δημοσίου συμφέροντος. Ευνοϊκή διευθέτηση των δανείων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

 

ε) Άρση αντικινήτρων και ριζική απλούστευση φορολογικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, παράλληλα με την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας και της καταστρατήγησης εργασιακών δικαιωμάτων και κανόνων υγιεινής και ασφάλειας.

 

Η πολιτική αυτή είναι εφικτή και ρεαλιστική κάτω από τις σημερινές συνθήκες   καθώς συμβάλλει στην υλοποίηση των δεσμεύσεων μας και στην εξυπηρέτηση του χρέους μας. Τυχόν αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα ήταν πολλαπλώς επιζήμια και για την Ελλάδα και για την ίδια την ευρωζώνη.

 

Β. Αναδιάταξη του πολιτικού συστήματος και του  κράτους

 

Η «Κοινωνική Συμφωνία» συντάσσεται με όσους αγωνίζονται για μια βαθιά και ριζοσπαστική μεταρρύθμιση της Δημοκρατίας και του πολιτικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ανατροπή της αποφασιστικής επιρροής ισχυρών οικονομικών συμφερόντων στα κέντρα λήψης των πολιτικών αποφάσεων, αύξηση, αντιστρόφως, της επιρροής του λαού, πόλεμο κατά της διαπλοκής και της διαφθοράς στον δημόσιο βίο.

 

Η επόμενη συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να αποτελέσει σταθμό στην προσπάθεια για την εμβάθυνση της Δημοκρατίας και την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος, περιλαμβάνοντας θέματα, όπως η ποινική ευθύνη των υπουργών, το εκλογικό σύστημα, η κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών και οι προϋποθέσεις διενέργειας δημοψηφισμάτων, ως μέσου παρέμβασης των πολιτών σε σημαντικές για τη ζωή τους και τη χώρα αποφάσεις.

 

Πιστεύουμε στην ανάγκη ενός «ισχυρού» κράτους, όχι με την έννοια  του  εκτεταμένου κράτους,  αλλά του ευέλικτου και  ικανού να σχεδιάζει και εφαρμόζει αποτελεσματικά πολιτικές με διαφάνεια και δημοκρατική νομιμότητα.

 

Επιδιώκουμε τη ριζική  μεταρρύθμιση των διοικητικών μηχανισμών  με πρωτεύοντα στόχο την ενίσχυση του επιτελικού χαρακτήρα του κεντρικού κράτους, το οποίο πρέπει να αναλάβει τη διαχείριση των απολύτως αναγκαίων εθνικών πολιτικών, ενώ τις δημόσιες και κοινωφελείς λειτουργίες πρέπει να  ασκήσει  η περιφερειακή  διοίκηση  και αυτοδιοίκηση. H δημοκρατική ανασυγκρότηση του κράτους είναι αναγκαία προϋπόθεση ορθής χρησιμοποίησης του ανθρώπινου, φυσικού, κοινωνικού και πολιτιστικού κεφαλαίου, άσκησης κοινωνικού ελέγχου στις αναπτυξιακές πολιτικές και ουσιαστικής εφαρμογής των αρχών της ισότητας και του δικαίου για την κοινωνική πρόοδο και κοινωνική ευημερία.

 

Η παγκοσμιοποίηση των αγορών και η διεθνοποίηση του κεφαλαίου διέρρηξε τους ιστορικούς δεσμούς του κεφαλαίου με το εθνικό κράτος, το οποίο και απώλεσε βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση πολιτικής. Γι αυτό, η απάντησή μας  πρέπει να είναι η  μεταβίβαση αρμοδιοτήτων  στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση παράλληλα με τη μεταβίβαση των αναγκαίων πόρων, ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχική δημοκρατία, η βιώσιμη αναπτυξιακή δυναμική  και  ο κοινωνικός έλεγχος.

 

Η «Κοινωνική Συμφωνία» θεωρεί αναγκαία  την ενίσχυση τοπικών αναπτυξιακών δράσεων και τοπικών δικτύων, που αρθρώνονται γύρω από την παραγωγική φυσιογνωμία και ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής μικροκλίμακας. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να αποτελέσει θεμέλιο για τα τοπικά οικονομικά δίκτυα. Ταυτόχρονα είναι αναγκαίο να ενισχυθούν οι τοπικές κοινωνίες με ισχυρά μέσα «δημοκρατικής επιρροής», όπως μορφές τοπικής διακυβέρνησης, τοπικά δημοψηφίσματα κ.λπ. Η συνοχή των τοπικών κοινωνιών με τη διαμόρφωση τοπικών οικονομικών δικτύων και τη χρήση μέσων δημοκρατικής επιρροής, θα  ενδυναμώσει και την εθνική συνοχή και κυριαρχία.

 

Γ.  Βιώσιμη Ανάπτυξη με Απασχόληση και Κοινωνική Δικαιοσύνη.

 

Το  δικαίωμα στην εργασία και σ’ ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης  αποτελεί για μας  αναφαίρετο κοινωνικό δικαίωμα του πολίτη. 

 

Θέτουμε ως πρώτο στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας και τη συμμετοχή της νέας γενιάς σε ένα νέο κόσμο εργασίας και ανάπτυξης. Όχι με μειώσεις στα επίπεδα των κατωτάτων μισθών που καθιερώνουν σύγχρονους όρους εργασιακής εκμετάλλευσης. Η καταπολέμηση της ανεργίας  προϋποθέτει μια νέα αναπτυξιακή ώθηση και υποβοηθείται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. Αυτά όμως πλέον δεν αρκούν. Απαιτούνται συγκεκριμένες, σύγχρονες και στοχευμένες πολιτικές. Να δώσουμε κίνητρα και μηχανισμούς ενίσχυσης της σύγχρονης επιχειρηματικότητας, όπως π.χ. της νεανικής, αγροτικής και πολιτιστικής επιχειρηματικότητας. Να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας.  Να προωθήσουμε τη δια βίου μάθηση και τη συνεχιζόμενη επαγγελματική ειδίκευση και κατάρτιση σε συνδυασμό με την επαγγελματική εμπειρία. Να  αξιοποιήσουμε   πλεονάζον παραγωγικό  δυναμικό σε νέες πολιτικές.

 

Η αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας είναι αναγκαία και πρέπει να κατατείνει στην παραγωγή νέου πλούτου με επενδύσεις και παραγωγικές αναδιαρθρώσεις στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, σε ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας και στην παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου.

 

Οι τομείς  του τουρισμού, της ενέργειας και της βιώσιμης αξιοποίησης των εγχώριων πηγών της, της ναυτιλίας,  του πολιτισμού αλλά και των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης αποτελούν αιχμή του δόρατος στη  στρατηγική ανάπτυξης της χώρας. 

 

Για να πετύχουμε, απαιτείται επιτελικό σχέδιο, ευρεία κινητοποίηση των παραγωγικών και δημιουργικών δυνάμεων, κοινωνικές συγκλίσεις και συμφωνίες όλων των συντελεστών της παραγωγής. Απαιτούνται στοχευμένες ρυθμιστικές παρεμβάσεις  και αποτελεσματικές συμπράξεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Για τη χώρα μας αυτό προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, μια φιλόδοξη αλλά και ριζοσπαστική προσέγγιση για την ανάπτυξη των περιφερειών και της νησιωτικής Ελλάδας, με έμφαση στην άρση της απομόνωσης, στο μεταφορικό ισοδύναμο, τη διατήρηση φορολογικών κινήτρων και την υγειονομική θωράκιση των  νησιών και των απομακρυσμένων περιοχών.

 

Μόνο έτσι θα κερδηθεί το στοίχημα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και όχι με πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης» και αποδόμησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων οι οποίες οδηγούν σε ύφεση, δημιουργούν κοινωνικά θύματα και στερούν το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση και συνευθύνη.

 

Θα αγωνισθούμε για να αποτρέψουμε την κοινωνική περιθωριοποίηση και να διασφαλίσουμε την  κοινωνική συνοχή  με την  συντονισμένη δράση τοπικής αυτοδιοίκησης, δημόσιων και κοινωνικών φορέων.

 

Η παροχή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα βελτιώσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα της κοινωνικής πολιτικής, θα άρει ανισότητες και θα συμβάλλει στην διασφάλιση ενός ελάχιστου αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης.

 

Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό δίκτυο αλληλεγγύης που θα αγκαλιάσει τις οικογένειες με σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, τις ευάλωτες ομάδες και τα άτομα με αναπηρία.

 

Η ενίσχυση των θεσμών παροχής πρωτοβάθμιας υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής ασφάλισης θα διασφαλίσει την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών, συμβάλλοντας στη μείωση των αποκλεισμών και της διακριτικής μεταχείρισης.

 

Ειδική μέριμνα θα ληφθεί για την χάραξη μιας σωστής και δίκαιης μεταναστευτικής πολιτικής στη βάση της διεθνούς εμπειρίας, με καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης, ορθολογική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και ενσωμάτωση των νόμιμων μεταναστών, ώστε να διαφυλαχθεί το δικαίωμά τους σε καθεστώς αξιοπρεπούς διαβίωσης  και εργασίας.

 

Οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να διαμορφώσουν ένα νέο αξιακό σύστημα. Μόνο έτσι θα μετακινηθούμε από τον «πολιτισμό της κερδοσκοπίας» που επέβαλαν οι αγορές, προς τον «πολιτισμό της αλληλεγγύης». Να βγάλουμε τον άνθρωπο της «μοναχικής μάζας» από το σκοτάδι στο φως της δημιουργίας, της συμμετοχής και της αξιοπρέπειας.

 

Δ. Η Εθνική Στρατηγική μας σε ένα μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον.

 

Προτεραιότητα  της Εθνικής Στρατηγικής της Ελλάδας αποτελεί η επίλυση του Κυπριακού προβλήματος σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, τις συνθήκες της Ε.Ε. και με πλήρη σεβασμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Κεκτημένο.

 

Η «Κοινωνική Συμφωνία» στηρίζει την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης στις σχέσεις με την Τουρκία, η οποία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να ολοκληρωθεί η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας πρέπει η γειτονική χώρα να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Να άρει το casus belli. Να αποσύρει τα στρατεύματα κατοχής. Να δεχθεί να επιλυθεί το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με την υποχρεωτική προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Να συμβάλλει με εποικοδομητικό τρόπο και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο στην επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Να αποδεχτεί τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Να αναγνωρίσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και να αποδεχτεί την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, να δείξει σεβασμό στα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη, στην Ίμβρο και στην Τένεδο.

 

Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για  να ενισχύσει τη θέση και τον γεωπολιτικό της ρόλο, μέσω της συμμετοχής της στους νέους ενεργειακούς δρόμους που χαράσσονται και του καθορισμού ΑΟΖ με την Κύπρο, την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Ιταλία και την Αλβανία.

 

Επιδιώκουμε την αξιοποίηση της στρατηγικής και προνομιακής θέσης της Ελλάδας στη Μεσόγειο, ώστε να αναδειχθεί σε πόλο σταθερότητας για τις περιοχές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, της ανατολικής Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής και να διαδραματίσει τον ρόλο της σταθερής περιφερειακής δύναμης, η οποία θα συντελέσει στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όλων των βαλκανικών κρατών. Καλούμε την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να συνεργαστεί αποτελεσματικά για την υιοθέτηση μιας κοινά αποδεκτής ονομασίας. Προωθούμε την πολυμερή συνεργασία για την ειρήνη, την ανάπτυξη και την ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή με στόχο μια Ευρωμεσογειακή Ένωση. Υποστηρίζουμε τη συνέχιση των καλών σχέσεων με τις Αραβικές χώρες, την στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση με το Ισραήλ και  πρωτοβουλίες για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή και την επίλυση του Παλαιστινιακού ζητήματος.

 

Αναγνωρίζεται ο κεφαλαιώδης ρόλος τον οποίο διαδραματίζει ο Ελληνισμός της διασποράς, ως η φωνή της Ελλάδας στο εξωτερικό και επιδιώκεται η  ενίσχυση των δεσμών με τη νέα γενιά της ελληνικής διασποράς σε ολόκληρο τον κόσμο, η ανάπτυξη εκπαιδευτικής, οικονομικής, επιχειρηματικής και πολιτιστικής διπλωματίας, η θεσμοθέτηση και διασφάλιση των πολιτικών δικαιωμάτων των Ελλήνων της διασποράς, καθώς και η διασφάλιση της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησής τους.

 

Ε. Συμμαχία για μία Προοδευτική Ευρώπη

 

Η «Κοινωνική Συμφωνία» θα συναντήσει, θα συνομιλήσει και θα διαμορφώσει σταθερέςσυμμαχίες με τις προοδευτικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κοινό στόχο τη δημιουργία  μιας δημοκρατικής, προοδευτικής και κοινωνικής Ευρώπης, η οποία θα αποτελέσει αντίβαρο στις νεοφιλελεύθερες στρατηγικές, που συνθλίβουν κοινωνικές κατακτήσεις, αδύναμες κοινωνικές τάξεις και εντείνουν τις κοινωνικές ανισότητες.

 

Αντιστεκόμαστε στη λογική της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας, η οποία αντιμετωπίζει  τα ελλείμματα και το χρέος που βιώνει η ευρωζώνη με μέτρα και πολιτικές σε βάρος των λαών, προκαλώντας βαθιά ύφεση και  ανακύκλωση του προβλήματος. Αντίθετα, επιδιώκουμε να  εξασφαλιστεί ο ουσιαστικός συντονισμός της μακροοικονομικής πολιτικής των κρατών μελών, με σεβασμό στην αρχή της εθνικής κυριαρχίας και στη στήριξη των χαμηλών εισοδημάτων και να συνταχθεί ομοσπονδιακός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός που θα διευκολύνει τη σύγκλιση μεταξύ των οικονομιών, μέσω της ενίσχυσης των διαρθρωτικών ταμείων.

 

Επιδιώκουμε ισχυρές συμμαχίες για τον μετασχηματισμό μιας νοσογόνου και συντηρητικής ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης σε οικονομική και πολιτική ένωση που θα εξασφαλίζει τη σύγκλιση των οικονομιών, συμμετρία στην προσαρμογή των μακροοικονομικών ανισορροπιών,  προαγωγή της ανάπτυξης, της καινοτομίας και της απασχόλησης και  δίκαιη κατανομή του ευρωπαϊκού εισοδήματος.

 

Υποστηρίζουμε την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης με την εγκαθίδρυση των αναγκαίων ενοποιητικών μηχανισμών. Οι ενοποιητικές λειτουργίες και μηχανισμοί πρέπει να τεθούν υπό την εποπτεία των πιο δημοκρατικά νομιμοποιημένων οργάνων, όπως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

 

Επιδιώκουμε την μετατροπή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε μια πραγματική Κεντρική Τράπεζα που  να χρηματοδοτεί απευθείας τα κράτη και όχι μόνο τις Τράπεζες, και να λειτουργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης. Στηρίζουμε την ενεργοποίηση και προικοδότηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας  με επαρκείς πόρους  καθώς και την ανάπτυξη σύγχρονων χρηματοπιστωτικών εργαλείων, όπως τα ευρωομόλογα για τη διαχείριση κινδύνων.

 

Προτείνουμε τη  δημιουργία Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Εγγυήσεων Ρευστότητας προς βιώσιμες επιχειρήσεις, την εγγραφή «ειδικής γραμμής» στον προϋπολογισμό του Ταμείου Συνοχής για χρηματοδοτήσεις ειδικού αναπτυξιακού σκοπού, την έκδοση αναπτυξιακών  ευρωομολόγων  για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, και τη δημιουργία Ελληνικής Τράπεζας Επενδύσεων με τη συνεργασία  Ευρωπαϊκών οργανισμών, όπως της γερμανικής KfW, η οποία μπορεί να χρηματοδοτεί και να παρέχει εγγυήσεις προς επιχειρήσεις για σημαντικές παραγωγικές επενδύσεις και έργα υποδομής.

 

Σε διεθνές επίπεδο η  «Κοινωνική Συμφωνία» συντάσσεται με τις δυνάμεις που αγωνίζονται για την αποτελεσματική εποπτεία και ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, τον έλεγχο των οίκων αξιολόγησης και των φορολογικών παραδείσων  καθώς και την καταπολέμηση της φτώχειας, την προώθηση της διεθνούς οικονομικής συνεργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.